Paszport to podstawowy dokument uprawniający do przekraczania granic. Poza krajami Unii Europejskiej, gdzie wystarczy jedynie dowód osobisty, paszport to jedyny dokument, który zezwala na wjazd do określonego państwa. Dlatego należy go bacznie pilnować i uważać, aby nie uległ zniszczeniu bądź nie został skradziony.
Utrata paszportu podczas wycieczki poza granicami kraju może się przytrafić każdemu. Najmniejszy problem jest wtedy, gdy utrata paszportu nastąpiła w którymś z krajów Unii Europejskiej – tam można się posługiwać dowodem osobistym, a nawet prawem jazdy. Nieco gorzej wygląda sytuacja, gdy do zgubienia dokumentu doszło poza strefą Schengen. Co robić w takiej sytuacji? Po pierwsze – nie należy panikować, a po drugie – trzeba podjąć odpowiednie działania.
Pierwszą rzeczą, którą należy uczynić po utracie paszportu, to udanie się na miejscowy posterunek policji. Raport policyjny może uchronić przed nieprzyjemnymi konsekwencjami związanymi z utratą dokumentu. W przypadku osób posiadających długoletnią wizę do Stanów Zjednoczonych, to właśnie odpowiedni dokument wydany przez policję umożliwi jej odzyskanie.
Kolejnym krokiem (zwłaszcza w przypadku pobytu poza krajami Wspólnoty) jest wizyta w ambasadzie bądź konsulacie i wyrobienie tam nowego paszportu. W tym celu niezbędne są dwa zdjęcia, a także dokumenty potwierdzające tożsamość i polskie obywatelstwo (na przykład prawo jazdy bądź dowód osobisty). Idealnym rozwiązaniem jest posiadanie kopii bądź skanu utraconego paszportu – to znacznie ułatwi wydanie nowego. Przezorny podróżnik zawsze wozi ze sobą kopie dokumentów (i trzyma je w innym miejscu niż oryginały), a dodatkowo wysyła skany na własną skrzynkę mailową. W przypadku braku dodatkowych dokumentów tożsamość pechowca może potwierdzić osoba towarzysząca. W przypadku samotnej podróży wszystko się wydłuża, gdyż pracownicy placówki dyplomatycznej muszą potwierdzić wszystkie dane w urzędach na terenie kraju ojczystego. W zależności od długości podróży można zdecydować się na paszport tymczasowy (umożliwiający jedynie powrót do kraju) bądź na paszport normalny (co niestety jest kosztowne i długotrwałe). Wszystkie koszty wyrobienia nowego dokumentu ponosi sam zainteresowany.
W przypadku gdy utrata paszportu nastąpi w kraju, w którym nie ma polskiej placówki dyplomatycznej, należy udać się do konsulatu dowolnego państwa Unii Europejskiej. Na miejscu należy wyrobić ETD (tak zwany Europejski Dokument Awaryjny), który pozwoli na powrót do Polski.
